Η ραγδαία πρόοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) τα τελευταία χρόνια έχει πυροδοτήσει έντονες συζητήσεις σχετικά με τον αντίκτυπό της στην αγορά εργασίας. Η κεντρική ερώτηση δεν είναι πλέον αν η AI θα αλλάξει την εργασία, αλλά πώς και σε ποιον βαθμό. Τα μηνύματα από κορυφαίους τεχνολογικούς ηγέτες είναι διφορούμενα, αντανακλώντας τις αντικρουόμενες εκτιμήσεις για τις συνέπειες της τεχνολογικής εξέλιξης στην απασχόληση.
Παγκόσμια προοπτική: Μετασχηματισμός, όχι μόνο αντικατάσταση
Η παγκόσμια έκθεση για το μέλλον της εργασίας 2025 του WEF προβλέπει ότι:
- 39% των βασικών δεξιοτήτων των εργαζομένων θα αλλάξουν μέσα στα επόμενα 5 χρόνια
- Περισσότερες από 92εκατομμύρια θέσεις ενδέχεται να αντικατασταθούν από αυτοματισμό και AI μέχρι το 2030
- Όμως, παράλληλα θα δημιουργηθούν 170 εκατ. νέες θέσεις, κυρίως σε τομείς όπως τα δεδομένα, η πράσινη ενέργεια, η τεχνολογία και η φροντίδα στον τομέα της υγείας και της κοινωνικής μέριμνας
Η IBM είχε προβλέψει ήδη από το 2019 ότι το επίκεντρο θα μετατοπιστεί από τις τεχνικές δεξιότητες (hard skills) σε πιο ανθεκτικές και διαχρονικές δεξιότητες όπως η κριτική σκέψη, η συναισθηματική νοημοσύνη και η ικανότητα μάθησης.
Διχογνωμία ηγετών AI: Δημιουργία ή καταστροφή θέσεων εργασίας;
Οι ηγέτες της τεχνολογίας εμφανίζονται διχασμένοι:
Dario Amodei
Ο CEO της Anthropic προειδοποίησε ότι η AI μπορεί να εξαλείψει το 50% των αρχικών θέσεων εργασίας λευκού κολάρου τα επόμενα πέντε χρόνια. «Έχουμε καθήκον να είμαστε ειλικρινείς για αυτό που έρχεται», δήλωσε στο Axios.
Τόνισε ότι η ανεργία μπορεί να φτάσει το 10-20% και ότι οι κυβερνήσεις ωραιοποιούν τους κινδύνους. Οι τομείς τεχνολογίας, χρηματοοικονομικών, νομικής και συμβουλευτικής βρίσκονται στο επίκεντρο.
Jensen Huang
Ο CEO της Nvidia απέρριψε τις απόψεις του Amodei λέγοντας: «Διαφωνώ σχεδόν με όλα όσα λέει».
Αναγνώρισε ότι κάποιες δουλειές θα χαθούν, αλλά επέμεινε ότι η AI θα αλλάξει όλες τις δουλειές — ακόμη και τη δική του — αλλά θα δημιουργήσει και νέες ευκαιρίες.
Yann LeCun
Ο επικεφαλής επιστήμονας AI της Meta συμφώνησε με τον Huang, γράφοντας στο LinkedIn: «Συμφωνώ με τον Jensen και διαφωνώ με τον Dario».
Παλαιότερα είχε δηλώσει πως οι άνθρωποι θα παραμείνουν «αφεντικά» της τεχνητής νοημοσύνης, ακόμη και σε σενάρια υπερνοημοσύνης.
Demis Hassabis
Ο συνιδρυτής του Google DeepMind ανέφερε ότι η AI θα δημιουργήσει πολύτιμες θέσεις εργασίας και θα ενισχύσει όσους έχουν τεχνική κατάρτιση.
Συνέστησε στους νέους να μελετούν μαθήματα STEM (επιστήμη, τεχνολογία, μηχανική, μαθηματικά), ώστε να κατανοούν πώς λειτουργούν αυτά τα συστήματα.
Geoffrey Hinton
Ο «νονός της AI» προέβλεψε ότι η τεχνολογία θα αντικαταστήσει τους ανθρώπους στην «πνευματική ρουτίνα».
Αναφέρθηκε στους παρα-νομικούς και στα τηλεφωνικά κέντρα ως ευάλωτα επαγγέλματα και δήλωσε: «Αν ήμουν τηλεφωνητής, θα ήμουν τρομοκρατημένος».
Εκτίμησε ότι θα περάσει πολύς καιρός μέχρι η AI να ξεπεράσει τον άνθρωπο στη σωματική επιδεξιότητα, λέγοντας ότι «το να γίνεις υδραυλικός είναι καλή επιλογή».
Sam Altman
Ο CEO της OpenAI δήλωσε ότι η AI θα αλλάξει πολλές δουλειές, θα αφαιρέσει μερικές και θα δημιουργήσει άλλες.
Προειδοποίησε ότι ο κόσμος δεν είναι έτοιμος για την έλευση ανθρωποειδών ρομπότ που «θα περπατούν ανάμεσά μας» — κάτι που χαρακτήρισε ως «σκηνή επιστημονικής φαντασίας που δεν απέχει πολύ».
Επίσης, δήλωσε ότι οι AI agents ήδη λειτουργούν σαν νεαροί υπάλληλοι.
Ευρώπη: Ψηφιακός μετασχηματισμός με κοινωνικές προκλήσεις
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει έναν διπλό στόχο:
- Τεχνολογική καινοτομία και ανταγωνιστικότητα, μέσω πολιτικών όπως η Ψηφιακή Δεκαετία 2030
- Κοινωνική συνοχή, μέσα από την επανεκπαίδευση και στήριξη των ευάλωτων ομάδων
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει:
• Χρειάζονται περισσότεροι από 20 εκατ. επαγγελματίες ICT έως το 2030
• Μόνο το 54–56 % των Ευρωπαίων 16–74 ετών διαθέτουν βασικές ψηφιακές δεξιότητες (Eurostat 2024)
Παράλληλα, υποστηρίζει την αναβάθμιση δεξιοτήτων μέσω προγραμμάτων όπως:
• NextGenerationEU
• ReskillEU
Ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη θα πλήξει δυσανάλογα επαγγέλματα γραφείου, στα οποία στηρίζονται πολλές χώρες του ευρωπαϊκού νότου, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα.
Ελλάδα: Ευκαιρίες και κίνδυνοι στον ψηφιακό μετασχηματισμό
Η Ελλάδα βρίσκεται ακόμη στα πρώιμα στάδια αξιοποίησης της AI:
- Μόνο το 13% των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνει ότι χρησιμοποιεί συστήματα AI (Eurostat 2023)
- Το ποσοστό των εργαζομένων με ψηφιακές δεξιότητες είναι κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο
- Η Δημόσια Διοίκηση ξεκίνησε την εφαρμογή Εθνικής Στρατηγικής για την ΤΝ (2023–2027)
Κίνδυνοι:
- Μεγάλο ποσοστό των ελληνικών επαγγελμάτων (λογιστές, διοικητικοί, τηλεφωνικά κέντρα) κινδυνεύουν με αυτοματοποίηση
- Χαμηλό επίπεδο διαρκών δεξιοτήτων όπως η καινοτομία, η συνεργατικότητα και η μάθηση
Ευκαιρίες:
- Δημιουργία θέσεων σε τομείς όπως: data science, κυβερνοασφάλεια, πράσινη τεχνολογία
- Επένδυση σε reskilling εργαζομένων μέσω ΕΣΠΑ, ΙΕΚ και ψηφιακών πλατφορμών
- Δυνατότητα γεωγραφικής αποκέντρωσης με remote εργασία υποστηριζόμενη από AI
Η τεχνητή νοημοσύνη είναι αναπόφευκτη. Θα δημιουργήσει μια νέα εργασιακή πραγματικότητα όπου οι τεχνικές και οι ήπιες δεξιότητες θα είναι εξίσου κρίσιμες. Η εκπαίδευση, η δια βίου μάθηση και η υπεύθυνη πολιτική δράση θα καθορίσουν αν η AI γίνει εργαλείο προόδου ή αιτία αποκλεισμών.