Η στρατηγική «The Union of Skills» προτείνει μια σειρά από δράσεις και πολιτικές για την ανάπτυξη μελλοντικών δεξιοτήτων που απαιτούνται για την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ. Οι κύριες προτεραιότητες αφορούν τις ψηφιακές δεξιότητες, τις πράσινες δεξιότητες, την εκπαίδευση STEM, την επιχειρηματικότητα, τις χρηματοοικονομικές δεξιότητες και την προσαρμοστικότητα των εργαζομένων στις τεχνολογικές εξελίξεις.
1. Ψηφιακές δεξιότητες & τεχνητή νοημοσύνη (AI)
Η Επιτροπή τονίζει την ανάγκη για εκτεταμένη κατάρτιση σε ψηφιακές δεξιότητες σε όλες τις ηλικίες και προτείνει:
- 2030 Roadmap για την Ψηφιακή Εκπαίδευση και Δεξιότητες: Προώθηση ίσων ευκαιριών στην ψηφιακή μάθηση.
- Ενημερωμένο “Digital Competence Framework” (2025): Θα περιλαμβάνει νέες τεχνολογίες, όπως AI, κυβερνοασφάλεια και blockchain.
- Ειδική πρωτοβουλία για την Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) στην εκπαίδευση (2026): Θα περιλαμβάνει εκπαιδευτικό πλαίσιο για την κατάρτιση στην AI, καθώς και τρόπους ασφαλούς χρήσης της.
Στόχος 2030: Το 80% του πληθυσμού της ΕΕ να έχει τουλάχιστον βασικές ψηφιακές δεξιότητες (σήμερα είναι 55,6%).
2. Πράσινες δεξιότητες για την κλιματική μετάβαση
Η μετάβαση σε μια πιο βιώσιμη οικονομία απαιτεί εκπαίδευση στις “πράσινες δεξιότητες”, που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την οικολογική καινοτομία. Η ΕΕ προτείνει:
- Ενίσχυση της εκπαίδευσης και της επαγγελματικής κατάρτισης (VET) σε πράσινες τεχνολογίες.
- Νέες EU Skills Academies για τομείς όπως η ανακύκλωση, η ενεργειακή απόδοση, η βιομηχανία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
- Συνεργασίες με επιχειρήσεις για προγράμματα πρακτικής άσκησης σε θέσεις πράσινης τεχνολογίας.
Αναμενόμενες ελλείψεις: 50% περισσότερο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό θα χρειαστεί στην ενεργειακή βιομηχανία έως το 2030.
3. STEM και ανώτατη εκπαίδευση
Οι επιστημονικές και τεχνολογικές δεξιότητες είναι κρίσιμες για την καινοτομία. Η ΕΕ στοχεύει:
- Σχέδιο STEM Education για αύξηση του αριθμού των φοιτητών σε αυτά τα πεδία.
- Στρατηγικός στόχος (2030):
- 45% των μαθητών στην επαγγελματική εκπαίδευση (VET) να εγγράφονται σε STEM κλάδους.
- 32% των φοιτητών να σπουδάζουν STEM σε πανεπιστήμια.
- 5% αύξηση στις διδακτορικές σπουδές Πληροφορικής και Τεχνολογίας.
- Κίνητρα για γυναίκες σε STEM: Ανάπτυξη υποτροφιών και mentoring προγραμμάτων για γυναίκες σε ψηφιακές και τεχνολογικές σπουδές.
Υφιστάμενη ανισορροπία: Σήμερα, μόλις 1 στις 4 γυναίκες επιλέγει σπουδές STEM.
4. Επιχειρηματικές & χρηματοοικονομικές δεξιότητες
Η ΕΕ αναγνωρίζει ότι υπάρχει έλλειψη δεξιοτήτων στην επιχειρηματικότητα και τα χρηματοοικονομικά. Για την αντιμετώπιση αυτού:
- Νέα προγράμματα επιχειρηματικότητας στα πανεπιστήμια.
- Διακρατικά προγράμματα κατάρτισης σε startups για στήριξη καινοτόμων επιχειρήσεων.
- Εκπαίδευση στις επενδύσεις για αύξηση της χρηματοοικονομικής παιδείας των Ευρωπαίων πολιτών.
Σημερινό πρόβλημα: Η χαμηλή χρηματοοικονομική γνώση των πολιτών εμποδίζει τις επενδύσεις και την ανάπτυξη επιχειρήσεων.
5. Δια βίου μάθηση και αναβάθμιση δεξιοτήτων
Η συνεχής αναβάθμιση των δεξιοτήτων (upskilling) και η επανακατάρτιση (reskilling) είναι απαραίτητη λόγω των τεχνολογικών αλλαγών. Προβλέπεται:
- Αναβάθμιση του Ευρωπαϊκού Συστήματος Ατομικών Λογαριασμών Μάθησης (ILA) για χρηματοδότηση κατάρτισης ανέργων και εργαζομένων.
- Επέκταση των μικρο-πιστοποιήσεων (micro-credentials) που επιτρέπουν ευέλικτη μάθηση.
- Πρόγραμμα “Skills Guarantee” για επανεκπαίδευση εργαζομένων που απειλούνται από τεχνολογικές αλλαγές.
Στόχος 2030: Τουλάχιστον 60% των ενηλίκων να συμμετέχει σε προγράμματα εκπαίδευσης ή κατάρτισης (σήμερα είναι 39,5%).
6. Αναγνώριση & κινητικότητα δεξιοτήτων στην ΕΕ
Για να επιτευχθεί η κινητικότητα των εργαζομένων και η αναγνώριση δεξιοτήτων προτείνεται:
- Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Επαγγελματικής εκπαίδευσης (VET Diploma) που θα αναγνωρίζεται σε όλα τα κράτη-μέλη.
- Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (European Degree) για διευκόλυνση της κινητικότητας φοιτητών και αποφοίτων.
- “Skills Portability Initiative” (2026) για τη βελτίωση της αναγνώρισης πιστοποιήσεων.
Υφιστάμενο πρόβλημα: Η ανεπαρκής αναγνώριση πτυχίων και δεξιοτήτων μεταξύ κρατών-μελών εμποδίζει την ελεύθερη κινητικότητα των εργαζομένων.
7. Προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων από τρίτες χώρες
Λόγω της δημογραφικής μείωσης, η ΕΕ θέλει να γίνει παγκόσμιος πόλος έλξης ταλέντων:
- EU Talent Pool για ευκολότερη πρόσληψη ειδικευμένων εργαζομένων από τρίτες χώρες.
- Νέα Στρατηγική Θεωρήσεων (Visa Strategy 2025) για ταχύτερη χορήγηση visa σε φοιτητές, ερευνητές και επαγγελματίες.
- Πρόγραμμα “Train-to-Hire” για στρατηγική πρόσληψη εργαζομένων σε κρίσιμους τομείς.
Στόχος 2030: 350.000 διεθνείς φοιτητές να επιλέγουν πανεπιστήμια της ΕΕ κάθε χρόνο.
Η ΕΕ προτείνει ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο δεξιοτήτων που συνδέει εκπαίδευση, κατάρτιση, κινητικότητα και διεθνή προσέλκυση ταλέντων. Ο στόχος είναι η δημιουργία μιας ευέλικτης και ανθεκτικής αγοράς εργασίας που θα προσαρμόζεται στις προκλήσεις του μέλλοντος.