Σύμφωνα με την έκθεση «AI in the EU: 2024 Trends and Insights from LinkedIn», η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και τα παραγωγικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης (GAI) μετασχηματίζουν ριζικά την ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Καθώς η εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών επιταχύνεται, οι κυβερνήσεις και οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την ανάγκη προσαρμογής στις νέες απαιτήσεις δεξιοτήτων. Το παρόν εστιάζει στις βασικές τάσεις που αναδεικνύονται στην έκθεση του LinkedIn, καθώς και στις στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν την ΕΕ να αξιοποιήσει τις δυνατότητες της ΑΙ.
Η ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού στην ΑΙ
Η συγκέντρωση εργαζομένων με δεξιότητες στην ΑΙ στην ΕΕ αυξήθηκε κατά 124% από το 2016, σύμφωνα με τα δεδομένα του LinkedIn. Ωστόσο, η αναλογία εργαζομένων με εξειδίκευση στην ΑΙ παραμένει μικρή, καθώς μόλις το 0,41% του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού κατέχει σχετικές δεξιότητες. Αυτό το ποσοστό, αν και φαίνεται χαμηλό, αντανακλά την πραγματικότητα ότι η ανάπτυξη της ΑΙ βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες και ότι οι τεχνολογίες αυτές απαιτούν χρόνο για να ενσωματωθούν ευρέως στην αγορά εργασίας.
Παρά το χαμηλό ποσοστό, παρατηρείται σημαντική αύξηση στον αριθμό των εργαζομένων με ΑΙ δεξιότητες, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Λιθουανία, η Κύπρος και η Εσθονία, οι οποίες έχουν τριπλασιάσει το ποσοστό τους σε εργαζομένους με ΑΙ δεξιότητες. Παράλληλα, χώρες όπως το Λουξεμβούργο, η Φινλανδία και η Γερμανία παραμένουν στην κορυφή όσον αφορά τη συγκέντρωση εργαζομένων με ΑΙ δεξιότητες.
Συγκριτικά στοιχεία με άλλες αγορές
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ κάνει σημαντικά βήματα στην ενίσχυση των ΑΙ δεξιοτήτων, υστερεί σε σχέση με χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Κίνα. Οι ΗΠΑ, για παράδειγμα, εμφανίζουν υψηλότερα ποσοστά εργαζομένων με ΑΙ δεξιότητες, ενώ η Κίνα επιταχύνει την ανάπτυξη ΑΙ δεξιοτήτων λόγω της ισχυρής επένδυσης στην τεχνολογία. Η ΕΕ πρέπει να ενισχύσει τις στρατηγικές της για να παραμείνει ανταγωνιστική στον παγκόσμιο χάρτη της ΑΙ.
Ο τομέας της τεχνολογίας και η «δίδυμη μετάβαση»: AI και πράσινες δεξιότητες
Ο τομέας της τεχνολογίας παραμένει ο κύριος χώρος συγκέντρωσης του AI ταλέντου, απασχολώντας το 16% των εργαζομένων με ΑΙ δεξιότητες στην ΕΕ, έναντι 11% το 2016. Η τάση αυτή καταδεικνύει την ανάγκη για μεγαλύτερη εστίαση στην εκπαίδευση και ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων στον τομέα της τεχνολογίας.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες τάσεις είναι η σύνδεση μεταξύ της ΑΙ και των πράσινων δεξιοτήτων. Σήμερα, το 8,1% των εργαζομένων στην ΑΙ στην ΕΕ διαθέτει τουλάχιστον μία πράσινη δεξιότητα, ποσοστό υψηλότερο από τις ΗΠΑ (5,8%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (7,4%). Η AI ενισχύει τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω βελτιστοποίησης των μεταφορών, ενεργειακής απόδοσης και περιβαλλοντικής διαχείρισης. Η ζήτηση για επαγγελματίες που συνδυάζουν τεχνολογικές και περιβαλλοντικές δεξιότητες αυξάνεται, καθιστώντας αναγκαία την προσαρμογή των εκπαιδευτικών συστημάτων και των πολιτικών αναβάθμισης δεξιοτήτων στην ΕΕ.
Διακυβέρνηση των δεξιοτήτων και πολιτικές προσαρμογής
Η έκθεση του LinkedIn τονίζει την ανάγκη για μια συνεκτική στρατηγική διακυβέρνησης των δεξιοτήτων, η οποία περιλαμβάνει:
- Ανάλυση δεδομένων για την πρόβλεψη μελλοντικών αναγκών της αγοράς εργασίας.
- Ενίσχυση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με έμφαση στις ψηφιακές και τεχνολογικές δεξιότητες.
- Υποστήριξη επιχειρήσεων για την εκπαίδευση και αναβάθμιση των εργαζομένων τους.
- Διασφάλιση της κινητικότητας δεξιοτήτων μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ μέσω αναγνώρισης επαγγελματικών προσόντων.
Σήμερα, το 42% των Ευρωπαίων δεν διαθέτει βασικές ψηφιακές δεξιότητες, ενώ το 33% των εργαζομένων στην ΕΕ κατέχει θέσεις που ενδέχεται να επηρεαστούν αρνητικά από την αυτοματοποίηση μέσω GAI. Αυτό καθιστά αναγκαία την εφαρμογή πολιτικών επανακατάρτισης για την υποστήριξη των εργαζομένων που επηρεάζονται από την τεχνητή νοημοσύνη.
Κοινωνικές και ηθικές επιπτώσεις της AI
Εκτός από την ισότητα των φύλων, είναι σημαντικό να εξετάσουμε και τις κοινωνικές επιπτώσεις της AI. Οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 26,3% των επαγγελματιών στον τομέα της ΑΙ στην ΕΕ, ποσοστό χαμηλότερο από τις ΗΠΑ (29,8%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (27,7%). Αν και το χάσμα των φύλων έχει μειωθεί ελαφρώς από το 2016, η επίτευξη πλήρους ισότητας στους ρυθμούς αυτούς θα απαιτήσει 162 χρόνια.
Επιπλέον, οι γυναίκες και οι νεότεροι εργαζόμενοι είναι πιθανότερο να επηρεαστούν από την αυτοματοποίηση, καθώς πολλές θέσεις εργασίας που παραδοσιακά κατέχουν, όπως βοηθοί πωλήσεων και ιατρικοί υπάλληλοι, συγκαταλέγονται στις πιο ευάλωτες στην αντικατάσταση από GAI.
Συμπεράσματα και προοπτικές
Η έκθεση «AI in the EU: 2024 Trends and Insights from LinkedIn» αναδεικνύει την ανάγκη για προσαρμογή της αγοράς εργασίας στις προκλήσεις που επιφέρει η τεχνητή νοημοσύνη. Η ΕΕ πρέπει να επικεντρωθεί στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων των εργαζομένων για να διατηρήσει την ανταγωνιστικότητά της και να διασφαλίσει ένα δίκαιο εργασιακό περιβάλλον. Οι κύριες προτεραιότητες περιλαμβάνουν:
- Επένδυση σε τεχνολογικές και πράσινες δεξιότητες, ώστε οι εργαζόμενοι να προσαρμοστούν στις απαιτήσεις της νέας εποχής.
- Προώθηση της ισότητας στην αγορά εργασίας, εξασφαλίζοντας ότι οι γυναίκες και οι νέοι εργαζόμενοι έχουν ίσες ευκαιρίες.
- Ενίσχυση της δια βίου μάθησης, ώστε να καλυφθούν οι ελλείψεις σε ψηφιακές και τεχνολογικές δεξιότητες.
Η ΕΕ σκοπεύει να προετοιμάσει το εργατικό της δυναμικό για αυτήν τη μετάβαση. Με τις κατάλληλες στρατηγικές όπως η στρατηγική, The Union of Skills της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η τεχνολογία μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης και ευημερίας, αντί να δημιουργήσει νέες ανισότητες και προκλήσεις.